Vô tinh (azoospermia)
Không có tinh trùng trong mẫu xuất tinh hay còn gọi là vô tinh xảy ở 1 % dân số nam nói chung và chiếm khoảng 10%-15% các trường hợp vô sinh do yếu tố nam giới. Vô tinh được chẩn đoán khi xét nghiệm không có tinh trùng trong mẫu xuất tinh sau quay ly tâm trong 2 lần xét nghiệm được bác sĩ chỉ định.
Có 2 nhóm nguyên nhân gây nên vô tinh, thứ nhất do tắc nghẽn đường dẫn tinh, thứ 2 do giảm sản xuất tinh trùng. Ở nhóm nguyên nhân thứ nhất, hãy tưởng tượng tinh trùng vẫn được sản xuất ở “nhà máy” tinh hoàn, nhưng vì đường vận chuyển sản phẩm bị tắc nghẽn nên dẫn đến tinh trùng không di chuyển qua được đường dẫn tinh, do đó không có tinh trùng trong mẫu xuất tinh, và thường được gọi là vô tinh do tắc. Trong khi đó, nhóm nguyên nhân thứ hai là do nhà máy sản xuất tinh trùng giảm hoặc không sản xuất nên dẫn đến tình trạng vô tinh mặc dù đường ống dẫn tinh bình thường, và được gọi là vô tinh không do tắc
Nguyên nhân và điều trị
Về nguyên nhân giải thích vì sao có tình trạng vô tinh. Ở nhóm vô tinh do tắc có thể do phẫu thuật (thắt ống dẫn tinh) , viêm nhiễm làm tắc ống dẫn tinh, hoặc một số bệnh lý bẩm sinh như bất sản ống dẫn tinh 2 bên. Đối với nhóm vô tinh không do tắc, nguyên nhân thường phức tạp hơn. Thứ nhất có thể do thiếu hoặc không có hormone từ não bộ để kích thích tinh hoàn sản xuất tinh trùng.Thứ hai, do một số đột biến gen trên nhiễm sắc thể giới tính Y (AZF) hay bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Klinefelter).Thứ ba, có sự bất thường trong cấu trúc mô tinh hoàn (Hội chứng chỉ có tế bào Sertoli) dẫn đến các khiếm khuyết trong quá trình sinh tinh. Bên cạnh đó, do quá trình viêm nhiễm, xơ teo tinh hoàn (như trong biến chứng của quai bị) cũng có thể dẫn đến vô tinh không do tắc.
Vậy giải quyết vấn đề có con trong trường hợp vô tinh như thế nào. Tùy thuộc vào nguyên nhân vô tinh như thế nào sẽ có hướng giải quyết phù hợp. Thụ tinh trong ống nghiệm phối hợp với các kĩ thuật trích tinh trùng sẽ là lựa chọn ưu tiên trong những trường hợp vô tinh do tắc phức tạp, vô tinh không do tắc hoặc có yếu tố vô sinh nữ kèm theo. Với kĩ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) trong thụ tinh trong ống nghiệm, thì vấn đề chỉ có một số lượng hạn chế tinh trùng trong mẫu trích tinh trùng cũng đủ để thực hiện thành công chu kì thụ tinh trong ống nghiệm
Vậy nên các trường hợp vô tinh cần được đánh giá chính xác, toàn diện để có hướng điều trị thích hợp, tránh trường hợp điều trị chưa thỏa đáng, dẫn đến kéo dài thời gian mong con hoặc làm nặng thêm tình trạng vô tinh
Hình 1: phẫu thuật trích tinh trùng ở bệnh nhân vô tinh bế tắc để làm thụ tinh trong ống nghiệm
Tài liệu tham khảo
1.Evaluation of the azoospermic male: a committee opinion. Fertility Sterility 2018;109:777–82. 2018 by American Society for Reproductive Medicine
2.The management of obstructive azoospermia: a committee opinion. Fertility Sterility 2019;111:873–80. 2019 by American Society for Reproductive Medicine
