CÁC XÉT NGHIỆM ĐÁNH GIÁ DỰ TRỮ BUỒNG TRỨNG
Nồng độ FSH và estradiol nền: nồng độ FSH nền vào ngày 2, 3, 4 chu kỳ kinh ở bệnh nhân giảm dự trữ buồng trứng tăng so với bệnh nhân có dự trữ buồng trứng trong giới hạn bình thường. Sự gia tăng FSH nền tương đối đặc hiệu nhưng kém nhạy, thêm vào đó nồng độ FSH thay đổi trong một chu kỳ và giữa các chu kỳ kinh nguyệt khác nhau, nên đó là giới hạn của xét nghiệm FSH nền (1). Nồng độ estradiol đơn thuần không thể đánh giá giảm dự trữ buồng trứng, xét nghiệm estradiol cùng với FSH nền để kiểm tra độ tương thích giữa nồng độ nội tiết của 2 hormone. Sự gia tăng sớm nồng độ estradiol ở đầu chu kỳ là đặc điểm thường thấy của phụ nữ lớn tuổi, do đó nếu nồng độ FSH nền trong giới hạn bình thường, nồng độ estradiol tăng ( > 60-80 pg/ml) có thể phản ánh suy giảm chức năng buồng trứng (2).
Chỉ số AMH: AMH (Anti – mullerian hormone) là một glycoprotein của yếu tố tăng trưởng chuyển đổi B (TGF-B), do tế bào hạt tiết ra ở các nang tiền hốc và nang có hốc nhỏ. AMH đạt đỉnh vào năm 25 tuổi, sau đó giảm dần đến dưới ngưỡng phát hiện khi bắt đầu giai đoạn mãn kinh. AMH được nang chế tiết trong suốt giai đoạn đầu của pha nang noãn cho đến khi nang đạt kích thước khoảng 6 mm, độc lập với gonadotropin, và tương đối ổn định trong chu kỳ và giữa các chu kỳ. Nhiều bằng chứng cho thấy AMH chỉ biến động ở những phụ nữ trẻ tuổi với AMH cao hoặc phụ nữ lớn tuổi bị giảm dự trữ buồng trứng. AMH là một trong những chỉ số đánh giá chính xác nhất về dự trữ buồng trứng, có tương quan tốt với dự trữ nang noãn nguyên thủy, đáp ứng với kích thích buồng trứng và dự đoán thời gian mãn kinh. AMH giảm từ nhiều năm trước khi nồng độ FSH tăng, chính vì vậy AMH là dấu ấn sinh học có độ nhạy cao hơn cả về dự trữ buồng trứng.
Số lượng nang noãn thứ cấp đầu chu kỳ (AFC – antral follicle count) là tổng số nang noãn ở hai buồng trứng được đếm qua siêu âm ở đầu pha nang noãn (ngày 2 – 4 chu kỳ kinh). Nang thứ cấp là những nang có kích thước 2 – 10 mm đo ở mặt phẳng hai chiều. AFC là chỉ số dễ quan sát thấy, phụ thuộc vào người siêu âm. Tuy nhiên số nang thứ cấp thường biểu hiện không chính xác ở những phụ nữ thừa cân và phụ thuộc vào một thời điểm nhất định của chu kỳ.
Theo khuyến cáo của hội nội tiết sinh sản Hoa kỳ 2020, AMH và AFC là 2 xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng có độ nhạy cao nhất, cùng với sự đơn giản và dễ áp dụng. Vì vậy có thể định lượng nồng độ AMH hoặc số lượng nang noãn đầu chu kỳ ở những trung tâm có kinh nghiệm (3).
Tài liệu tham khảo
1. Tarun Jain, Michael R Soules, John A Collins. Comparison of basal follicle-stimulating hormone versus the clomiphene citrate challenge test for ovarian reserve screening. Fertil Steril. 2004;82(1):180–5.
2. Evers J.L, Slaats P, Land J.A, Dumoulin J.C, Dunselman G.A. Elevated levels of basal estradiol-17beta predict poor response in patients with normal basal levels of follicle-stimulating hormone undergoing in vitro fertilization. Fertil Steril. 1998;69(6):1010–6.
3. Testing and interpreting measures of ovarian reserve: a committee opinion. Fertility and Sterility. 2020;114(6):1151–7.
